Odbiór RTV Jak wybrać antenę do odbioru telewizji cyfrowej

Emitel to wiodący operator naziemnej infrastruktury radiowo-telewizyjnej w Polsce

Jak wybrać antenę do odbioru telewizji cyfrowej

Ogólne zasady budowy instalacji antenowych dla DVB-T i DVB-T2

Wykonanie prawidłowej instalacji antenowej odbiorczej jest podstawą odbioru telewizji cyfrowej niezależnie od wysokiej klasy odbiornika telewizyjnego lub STB. Najważniejsze zagadnienia do ustalenia przed wykonaniem antenowej instalacji odbiorczej:

1. Przybliżona lokalizacja obiektu nadawczego w stosunku do planowanego miejsca odbioru.

2. Numer kanału emitowanego w obiekcie nadawczym.

3. Moc emisyjna ERP kanału emitowanego w obiekcie lub obiektach nadawczych.

4. Polaryzacja planowanego do odbioru kanału DVB-T lub DVB-T2.

Zapoznanie się z lokalizacją obiektu nadawczego na mapie pozwoli nam zorientować się w jakiej odległości jesteśmy od obiektu nadawczego oraz z jakiego kierunku (azymutu) powinniśmy rozpocząć próby odbioru sygnału TV. W przypadku braku powodzenia odbioru bezpośrednio z kierunku lokalizacji obiektu nadawczego należy podjąć próby odchylania anteny na inne azymuty, co będzie miało szczególne zastosowanie, gdy nie ma bezpośredniej widoczności obiektu nadawczego lub w zasięgu jest więcej niż jedna stacja nadawcza emitująca program w tym samym kanale.
Odchylając antenę na inne kierunki będziemy starali się odebrać sygnał: odbity od okolicznej infrastruktury lub z innej stacji nadawczej oraz najkorzystniejszy, pochodzący z sumowania sygnałów z więcej niż jednej stacji nadawczej. Szczególnym przypadkiem z jakim możemy się spotkać będzie wykonanie systemu antenowego odbiorczego w terenie zabudowanym, gdzie wyniesienie anteny ponad budynki nie będzie możliwe. W takiej sytuacji możemy odbierać sygnał dobrej jakości, odbity od sąsiedniego budynku będącego na innym kierunku niż obiekt nadawczy.

Informacja o mocy i odległości od stacji nadawczej pozwoli ocenić, jaką dużą szansę mamy na realizację prawidłowego odbioru i który obiekt nadawczy wybrać do pierwszych prób odbioru. Generalnie wybieramy najbliższy obiekt z największą mocą ERP, a antenę odbiorczą wynosimy maksymalnie wysoko, aby przewyższyć zabudowę znajdującą się na kierunku tego obiektu nadawczego.

Polaryzacja anteny odbiorczej (inaczej położenie elementu odbiorczego w jej osi) winna być zgodna z polaryzacją stacji nadawczej, co ma kluczową wagę dla uzyskania maksymalnego poziomu sygnału odbiorczego w danej lokalizacji. W celu odebrania wielu stacji nadawczych pracujących w różnych polaryzacjach, przy dużym poziomie sygnału dopuszczalne jest zastosowanie jednej anteny z polaryzacją ustawioną zgodnie ze stacją o słabszym sygnale.

Nie ma uniwersalnej recepty na wybór idealnej anteny. Wraz ze wzrostem odległości od obiektu nadawczego wzrastają wymagania na instalację antenową. Pamiętać należy, że w naziemnej telewizji cyfrowej w standardzie DVB-T lub DVB-T2 odbicia sygnału od przeszkód terenowych sumują się i polepszają odbiór.

Instalacja antenowa powinna być dobrana do lokalnych warunków odbioru. Generalną zasadą jest, by wybierać raczej anteny kierunkowe, w miarę możliwości bez wzmacniaczy. Nie zalecamy stosowania anten pokojowych.

Bardzo ważna jest wysokość zawieszenia anteny. Czym wyżej znajdzie się antena, tym lepiej. Wszelkie przeszkody terenowe znajdujące się pomiędzy obiektem nadawczym, a anteną odbiorczą przesłaniające widok mają wpływ na jakość odbioru. Pamiętajmy, że w telewizji cyfrowej odbite sygnały sumują się poprawiając odbiór.

Wybierając elementy nowej instalacji antenowej należy kierować się parametrami technicznymi i doborem anteny do lokalnych warunków, a nie ceną i opisami marketingowymi typu antena „DVB-T”, „DVB-T2″, czy „umożliwia odbiór HDTV” lub jej imponującą stylową kolorystyką.

Na potrzeby budowy odbiorczego system antenowego należy dobrać najlepiej odpowiadającą antenę dla danej lokalizacji:

Anteny pokojowe:
Zastosowanie anten pokojowych do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T i DVB-T2 jest ograniczone do miejsc o dużym natężeniu sygnału, w niewielkiej odległości od obiektu nadawczego. Anteny te cechuje niewielki zysk energetyczny i niestety bardzo często zastosowanie wzmacniaczy antenowych o dużym wzmocnieniu. Powoduje to, że pomimo atrakcyjnego wyglądu i często wysokiej ceny, antena ta może okazać się niewystarczająca. Jeśli nawet odbierzemy sygnał, odbiór może być podatny na lokalne zakłócenia (chodzenie po mieszkaniu, włączanie urządzeń elektrycznych, przejeżdżające za oknem samochody) objawiające się chwilowymi przerwami w odbiorze, „zmrożeniami obrazu” lub charakterystycznymi kwadratami na ekranie.
Odmianą anten pokojowych są anteny panelowe przeznaczone do montażu na zewnątrz pomieszczeń. Z reguły cechuje je ta sama konstrukcja elektryczna oraz te same problemy z odbiorem (niewielki zysk anteny i wzmacniacz często pogarszający odbiór), dlatego ich stosowanie, chociaż bardzo wygodne, jest również ograniczone do niewielkiego obszaru wokół nadajnika.

Anteny siatkowe:
Kolejnym typem anteny przeznaczonym raczej do zastosowania w niedużych odległościach od obiektu nadawczego jest antena siatkowa. Anteny tego typu często są wyposażone w zintegrowany symetryzator i wzmacniacz szerokopasmowy. Niestety ich jakość bardzo zależy od wykonania. W miarę możliwości należy unikać anten siatkowych ze wzmacniaczami.

Anteny wieloelementowe Yagi:
Antena Yagi jest anteną kierunkową. W warunkach miejskich, blisko obiektu nadawczego, z reguły wystarczy antena kilkuelementowa, nieduża, lekka i prosta w montażu. Antena powinna być wyposażona w symetryzator. Przy słabym sygnale możliwe jest zastosowanie odpowiednio dobranego wzmacniacza, ale na pewno lepsze efekty (stabilniejszy odbiór) da zastosowanie anteny o większej ilości elementów. Przy większych odległościach konieczne będzie zastosowanie bardziej złożonych anten wieloelementowych. Realny zasięg odbioru DVB-T i DVB-T2 przy mocy promieniowanej ERP 100kW wynosi około 70 km, czasem nawet więcej.

Jak wybrać antenę:
Każdy z rodzajów anten posiada swoje wady i zalety oraz typowe obszary zastosowań. Dobór anteny powinien uwzględniać lokalne warunki odbioru oraz lokalizację i parametry emisji obiektu nadawczego, z którego zamierzamy odbierać sygnał. W przypadku problemów z doborem lub instalacją elementów systemu antenowego najlepiej zlecić to specjalistycznemu serwisowi.
W typowych warunkach odbioru można posiłkować się wskazówkami zawartymi w poniższej tabeli. Jednakże ze względu na różnice zarówno w parametrach nadawania z poszczególnych obiektów nadawczych, jak i lokalnych warunkach odbioru, informacja ta może stanowić jedynie wskazówkę, którą należy zweryfikować lokalnie.

Typ anteny Do 10km 10-30km 30-50km >50km
Pokojowa TAK
Siatkowa TAK TAK
Kierunkowa TAK TAK TAK
Kierunkowa o dużym zysku TAK TAK TAK

Przy zakupie elementów nowej anteny odbiorczej należy zwrócić uwagę na kilka podstawowych parametrów:

Zakres częstotliwości pracy.

Na potrzeby odbioru naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T i DVB-T2 najlepiej stosować anteny szerokopasmowe, obejmujące zakres UHF, kanały 21 – 60 oraz zakres VHF kanały od 5 do 12.

Symetryzator i wzmacniacz antenowy.

Symetryzator to w zasadzie standardowy i konieczny element do podłączenia współcześnie spotykanych kabli współosiowych (koncentrycznych) do anteny. Jedynie niektóre typy anten (np. logarytmicznoperiodyczna) nie wymagają takiego elementu. Przy odbiorze słabych sygnałów z bardziej odległych obiektów nadawczych może zajść konieczność zastosowania odpowiednio dobranego wzmacniacza. Powinien być to wzmacniacz o jak najniższym współczynniku szumów (tzw. „niskoszumowy” lub „niskoszumny”). Należy zaznaczyć tu, że zastosowania wzmacniacza należy unikać gdyż są one często powodem zakłóconego odbioru telewizji oraz mogą stać się źródłem zakłóceń innych urządzeń w naszym domu lub u sąsiadów.

Zysk energetyczny anteny i kierunkowość.

Jest to istotny parametr, od niego zależy jak antena będzie sobie radzić ze słabymi sygnałami, które przyjdzie jej odbierać. Ogólna zasada mówi, że czym większy zysk anteny, tym lepiej. Pamiętajmy, wzmocnienie sygnału przez wzmacniacz nie zastąpi zysku energetycznego anteny! Przy większych odległościach od nadajnika oraz w trudniejszych warunkach odbioru kierunkowość anteny (większa efektywność odbioru z jednego kierunku w stosunku do innych) pozwala przynajmniej częściowo wyeliminować sygnały niepożądane lub zakłócające. Należy pamiętać o naszej tabeli gdyż zastosowanie dobrej anteny o dużym zysku (antena duża wieloelementowa) w pewnych przypadkach może przynieść więcej problemów z odbiorem niż korzyści.
Poza samą anteną bardzo ważnym elementem jest kabel antenowy. Powinien być to kabel dobrej jakości, przeznaczony do instalacji antenowych. W przypadku instalacji na zewnątrz należy zastosować kabel odporny na warunki atmosferyczne. Ważne jest też by wszystkie wtyczki i złącza były dobrze osadzone na końcach kabla.

Wzmacniacz antenowy nie zastąpi zysku antenowego, zbyt silny wzmacniacz może pogorszyć lub uniemożliwić odbiór telewizji cyfrowej oraz spowodować zakłócenia u sąsiadów.

Podsumowując, instalacja antenowa to kluczowy element odbiorczej instalacji telewizyjnej. Jeśli zachodzi potrzeba jej wymiany lub modernizacji, warto wykonać to ze szczególną uwagą, co zapewni długi i bezproblemowy odbiór telewizji.

Wybierajmy rozwiązanie najlepsze dla naszych potrzeb (przewymiarowanie nie zawsze ma sens), zawsze starając się zadbać o jakość – lepsza jakość elektryczna i mechaniczna anteny, to lepsza jakość odbioru i dłuższa eksploatacja. Unikajmy anten i akcesoriów najtańszych, zwracajmy uwagę na użyte materiały do produkcji, metalizacje, powłoki galwaniczne, tworzywa sztuczne i ogólną jakość i trwałość wykonania.

Nie dajmy się omamić producentom i sprzedawcom, że oferowana przez nich antena jest „DVB-T ready”, albo „DVB-T HD ready” i przez co kosztuje więcej. Anteny zapakowane w folię z etykietką „Antena telewizyjna” i „Antena DVB-T”, „Antena DVB-T2″ w atrakcyjnym opakowaniu, stojąca obok jest często wykonana z tych samych materiałów, w tych samych technologiach, ma podobne parametry, wymiary itd.

Antenę instalujemy kierując ją na obiekt nadawczy emitujący program, oceniamy, czy po drodze są jakieś potencjalne przeszkody terenowe mogące nam utrudnić lub zakłócić odbiór. Podczas instalacji możemy kontrolować jakość i poziom odbieranego sygnału posiłkując się posiadanym odbiornikiem DVB-T/DVB-T2 lub STB. Starajmy się antenę odbiorczą wynieść możliwie najwyżej jak się da ponad poziom terenu – poprawia to zdecydowanie jakość odbioru. Dobrze jest mieć świadomość, że w niektórych przypadkach może być nam potrzebna np. ocynkowana rura stalowa 1,5 – 2 m długości, którą będziemy zmuszeni zamontować np. specjalną opaską do komina na naszym dachu i dopiero na jej szczycie będziemy instalować antenę odbiorczą.

Zawsze pamiętajmy i uczulmy sąsiadów: Ostrożnie ze wzmacniaczami, stosujmy je tyko tam, gdzie poziom sygnału odbiorczego jest za mały a zastosowanie anteny o większym zysku jest niemożliwe mechanicznie! Szczególnie blisko obiektów nadawczych dużej mocy mogą wystąpić sytuacje, że użycie anteny odbiorczej ze wzmacniaczem będzie skutkowało powstawaniem zniekształceń odbieranego obrazu.

Stosujmy dobrej jakości przewody koncentryczne, złączki, wtyki, rozdzielacze, zwrotnice. Na takich elementach możemy tracić dużo użytecznego sygnału, jeżeli są skorodowane, źle dopasowane mechanicznie i elektrycznie lub po prostu wykonane ze złej jakości materiałów.